Wykład „Gospodarka algorytmów. Transformacja cyfrowa tu i teraz”

Wykład prof. Marka Kowalkiewicza z Queensland University of Technology zatytułowany „Gospodarka algorytmów. Transformacja cyfrowa tu i teraz” był fascynującą opowieścią o tym, jak współczesny świat przechodzi fundamentalną przemianę napędzaną przez sztuczną inteligencję, automatyzację i algorytmy decyzyjne. Profesor rozpoczął swoje wystąpienie od refleksji, że nie musi już mówić o przyszłości, ponieważ rewolucja cyfrowa dokonuje się tu i teraz – w biznesie, administracji, edukacji, a nawet w codziennych czynnościach każdego z nas.

Na licznych przykładach pokazał, jak algorytmy wkraczają do różnych sfer życia gospodarczego, od prostych narzędzi automatyzujących powtarzalne zadania po systemy zdolne samodzielnie analizować dane i podejmować decyzje. Wspomniał m.in. o pracowniku, który w pełni zautomatyzował swoje obowiązki biurowe, o botach prowadzących transakcje handlowe w serwisach internetowych oraz o systemach zakupowych używanych przez tzw. botterów, kupujących produkty w limitowanych edycjach szybciej niż ludzie. Zjawiska te profesor określił metaforycznie jako działanie „cyfrowych minionków” – programów pełnych energii i skuteczności, które jednak, pozbawione odpowiedniego nadzoru, mogą prowadzić do błędów i nieprzewidywalnych konsekwencji.

Wykład ukazał również nowe modele funkcjonowania gospodarki, w której algorytmy stają się autonomicznymi uczestnikami życia ekonomicznego. Prof. Kowalkiewicz zaproponował koncepcję „gospodarki algorytmów”, w której programy komputerowe nie tylko wspomagają ludzi, ale same wchodzą w interakcje gospodarcze – kupują, sprzedają, negocjują i decydują w imieniu użytkowników lub firm. Wspomniał o rosnącej roli modeli takich jak AI-to-Customer, gdzie to algorytmy, a nie ludzie, stają się odbiorcami ofert i komunikatów marketingowych. Pojawia się więc zupełnie nowy obszar działalności – marketing skierowany do algorytmów, a nie tylko do konsumentów.

W trakcie wystąpienia profesor omówił też przykłady współpracy między człowiekiem a sztuczną inteligencją w obszarze projektowania i twórczości. Pokazał, że AI może stać się partnerem w procesie kreatywnym, wspierając projektantów w opracowywaniu nowych produktów, usług czy strategii. Odwołał się przy tym do doświadczeń z własnych badań, które dowodzą, że duże modele językowe – takie jak ChatGPT – mogą wykazywać wyższy poziom kreatywności niż człowiek, pod warunkiem, że to człowiek nadaje im kierunek działania i dokonuje ostatecznych wyborów.

Kolejnym ważnym wątkiem była refleksja nad społecznymi i etycznymi konsekwencjami transformacji cyfrowej. Profesor zwrócił uwagę, że szybki rozwój AI rodzi pytania o kontrolę nad technologią, o odpowiedzialność za decyzje podejmowane przez algorytmy, a także o potrzebę tworzenia regulacji prawnych. Wskazał na inicjatywy Unii Europejskiej – w tym AI Act – jako przykłady prób zapanowania nad dynamicznie rozwijającym się sektorem. Podkreślił jednocześnie, że wiele dylematów etycznych, przed którymi stoimy, jest kontynuacją problemów filozoficznych, o których ludzkość dyskutuje od tysięcy lat.

Istotna część wykładu poświęcona była kompetencjom przyszłości, niezbędnym w świecie gospodarki opartej na algorytmach. Wśród nich znalazły się: rozumienie zasad działania sztucznej inteligencji, umiejętność współpracy z narzędziami AI, analiza danych i podejmowanie decyzji opartych na faktach, świadomość zagrożeń cyfrowych, krytyczne myślenie wobec treści generowanych przez technologie oraz podstawy automatyzacji i programowania. Profesor podkreślił, że są to umiejętności nie tylko dla informatyków, ale dla wszystkich zawodów i kierunków studiów, ponieważ cyfrowa transformacja dotyczy całej gospodarki.

W końcowej części spotkania odbyła się dyskusja z uczestnikami, podczas której poruszono kwestie etycznego wykorzystania AI, wpływu automatyzacji na rynek pracy oraz wyzwań związanych z edukacją osób starszych. Profesor Kowalkiewicz zwrócił uwagę, że kluczowe jest prowadzenie „pracy u podstaw” – praktyczne pokazywanie, jak technologia może realnie pomagać w codziennych obowiązkach. Tylko w ten sposób można budować otwartość i zaufanie wobec nowych narzędzi.

Podsumowując, wykład był kompleksową analizą zjawiska transformacji cyfrowej, pokazującą, że świat algorytmów nie jest odległą wizją, lecz rzeczywistością, która już teraz kształtuje sposób, w jaki pracujemy, uczymy się i podejmujemy decyzje. Profesor zakończył wystąpienie przesłaniem, że przyszłość należy nie do maszyn, ale do ludzi, którzy potrafią je zrozumieć i mądrze z nich korzystać.